Gegevens tienduizenden Gouwenaars gedigitaliseerd: ‘Het is een soort verslaving’
De afgelopen zeven jaar digitaliseerde Henny van Dolder-de Wit de gegevens van ruim vijftigduizend Gouwenaars die in vroegere eeuwen zijn begraven in de stad. ‘Een soort verslaving’ noemt Henny van Dolder – de Wit het. De afgelopen 7 jaar digitaliseerde ze de gegevens van ruim vijftigduizend Gouwenaars die in vroegere eeuwen zijn begraven in de stad. ‘Ik ken inmiddels veel meer mensen onder de grond dan erboven’, vertelt ze lachend.
Begraafbriefjes
Henny beheerde 35 jaar lang het archief van de Sint-Janskerk, met daarin enkele boekenplanken vol mappen met begraafbriefjes. Die briefjes hadden tot 1820 een belangrijke functie in de stad. “Als iemand overleed, moest een nabestaande dit melden bij het stadhuis. Ze kregen dan een briefje om aan de koster van de Sint-Jan te geven. De koster kon vervolgens toestemming geven om de overledene te begraven op het kerkhof of in de kerk zelf. Iedereen in Gouda werd daar toen begraven en alle briefjes van 1696 tot 1820 zijn opgeslagen in het archief.”
Toen Henny zelf nog dit archief beheerde, kreeg ze regelmatig bezoek van mensen die op zoek waren naar begraafbriefjes van hun voorouders. “Dan zat ik de hele middag briefje voor briefje zo’n map door te spitten. Dus ik dacht, die moet ik later in de computer gaan zetten. Zo’n zeven jaar geleden had ik daar eindelijk tijd voor. Dan liet ik een doos briefjes bezorgen in de studiezaal van het streekarchief, noteerde alles in een schriftje en zette het thuis op de computer.”
De corona-epidemie dreigde roet in het eten te gooien, het streekarchief sloot de deuren. Gelukkig kreeg Henny hulp van Marcel van Dasselaar. Als archeoloog had Marcel eerder samengewerkt met Henny, om opgravingen in de Sint-Janskerk te kunnen duiden. Marcel kreeg ontheffing voor archiefonderzoek en hielp door de briefjes te fotograferen. Hij zette ze op USB-stick, zodat Henny vanuit huis verder kon werken.
‘Ze gaat als een speer’
Even later sloot ook Cor Revet aan. Dat was maar goed ook, volgens Cor: “Ze gaat als een speer. Iedere keer kregen we weer een berichtje van haar dat ze door de briefjes heen was. Ongelooflijk hoe snel zij werkt. En ze kan teksten transcriberen die voor ons nauwelijks te lezen zijn.” Henny heeft er vooral plezier in. “Het is echt heerlijk werk. Ik ben 89 jaar, maar door dit te doen, blijf ik me jong voelen. Op die briefjes staan allemaal oude mensen, die allang dood zijn. Maar jongejonge, het is 2024 en ik ben er nog.”
Het transcriberen van de begraafbriefjes maakt deel uit van Gouda Tijdmachine, een project waarbij uit de enorme hoeveelheid beschikbare informatie de ontwikkeling van Gouda wordt gereconstrueerd. Henny was verrast hoeveel informatie er uit de begraafbriefjes te halen bleek. “Alle inwoners van de stad komen erin voor, van arm tot rijk. Op de oudste briefjes stonden ook nog de beroepen erbij, dan kon je zien hoeveel pottenbakkers of pijpenmakers er op dat moment waren. Maar ik ben ook steegjes en slopjes tegengekomen waar nog niemand van had gehoord. Die stonden op geen enkele plattegrond van Gouda, maar vonden we wel op de briefjes.”
Afgelopen oktober publiceerde Henny nog een uitgebreid artikel over haar bevindingen in de Tidinge van Die Goude. Maar er is nog veel meer mogelijk met deze informatie, denkt Marcel: “Alles wordt uiteindelijk voor iedereen digitaal toegankelijk. Door deze gegevens aan andere bronnen te koppelen, leren we steeds meer. Er valt nog zoveel te ontdekken.”
‘Wij zijn constant aan het vieren’
De begraafbriefjes zijn nu allemaal gefotografeerd, deze klus zit erop. Of het nog is gevierd? Henny: “Wij zijn constant aan het vieren. Is het niet het ene, dan het ander. We gaan nu gewoon weer door naar iets anders.” Wat dat is, vertelt Marcel. “We gaan voor één straat alle bronnen in kaart brengen en met elkaar combineren. We gaan foto’s van die bronnen maken en vragen of Henny die kan transcriberen.” Henny kijkt geamuseerd op; “Oh, ga ik daar aan meedoen? Dat wist ik niet, haha. Wat leuk weer.’ Op naar het volgende project dus. Gouda Tijdmachine is nog lang niet af en de hulp van Henny wordt bijzonder gewaardeerd.
Dit artikel door Remco van Gastel verscheen op 9 juli 2024 in het Kontakt / Goudse Post (met zijn toestemming hier geherpubliceerd).