Dataset
Naam
nl
Archeologisch vooronderzoek plangebied Cargill-locatie aan de Schielands Hoge Zeedijk te Gouda, gemeente Gouda
Omschrijving
nl
In opdracht van Royal HaskoningDHV heeft Vestigia Archeologie & Cultuurhistorie een archeologisch bureauonderzoek en een inventariserend veldonderzoek door middel van verkennende/karterende boringen uitgevoerd ten behoeve van de geplande herontwikkeling van een plangebied aan de Schielandse Hoge Dijk te Gouda, gemeente Gouda (afbeelding 1, kaart 1). Het plangebied heeft een oppervlakte van ca. 1.6 ha en is momenteel grotendeels verhard met stelconplaten. De voorgenomen ingrepen (afbeelding 2) hebben betrekking op: • Aanleg inrit en weg (ingreep ca. 80 cm -mv) • Realisatie fabriek, opslagfaciliteiten en verladingsstation (ingreep inclusief heipalen) • Realisatie nieuw vuilwaterriool vanuit de fabriek en tankput naar de afvalwaterzuiveringsinstallatie Landschappelijk gezien bevindt het plangebied zich nabij de overgang van het rivierengebied naar het westelijk veengebied. De eerste 5-10 meter beneden maaiveld bestaan uit afzettingen van de Hollandse IJssel. Eerder gevormde afzettingen zijn vermoedelijk tot die diepte geërodeerd. Op basis van de landschappelijke kenmerken bestaat er een archeologische verwachting voor resten uit de Romeinse Tijd. Dit heeft onder andere te maken met doorbraken in de kustbarrière waardoor rivieren met onder andere de Hollandse IJssel het overtollige (regen-) water sneller konden afvoeren. Het moerassige komgebied viel steeds vaker droog waardoor de groei van het Hollandveen stopte. Vanaf dit moment is in principe weer bewoning mogelijk in de omgeving van het plangebied. Vanaf de late middeleeuwen (na de Grote ontginning tussen 1000 en 1300) is ook bewoning mogelijk binnen het plangebied. Het plangebied is gelegen in de ontginning van Broekland, waarbij de IJssel als ontginningsas diende. Resten behorend bij de ontginning kunnen voorkomen binnen het plangebied. Pas vanaf de 19e eeuw wordt het gebied verder in gebruik genomen door ontwikkelingen buiten het stadscentrum van Gouda; binnen het plangebied betreft het een schietbaan en later industrie met arbeiderswoningen. Deze laatste zijn nu nog binnen het plangebied aanwezig. Om dit archeologisch verwachtingsmodel te toetsen is op 23 en 24 oktober 2023 een inventariserend veldonderzoek door middel van verkennende en karterende boringen uitgevoerd. Uit het veldonderzoek blijkt dat de bodemopbouw in het grootste deel van het plangebied uit een ongeveer 2 m dik pakket recent opgebracht zand, op een donkergrijze verstoringslaag, op grijze, sterk siltige klei bestaat. De ondergrond is opgebouwd uit ongerijpte uiterwaard-afzettingen van de Hollandse IJssel. In het westen van het plangebied is onder de uiterwaard-afzettingen een laag half gerijpte oeverafzettingen van de Hollandse IJssel aangetroffen. In de top hiervan is een humeuze laag met houtskoolfragmenten gevonden met direct onder dit niveau een baksteenfragment. Dit niveau wordt geïnterpreteerd als een cultuurlaag uit de Romeinse tijd of Middeleeuwen. Advies Op basis van het booronderzoek is vastgesteld dat in het grootste deel van het plangebied vanwege de ligging in de uiterwaard van de Hollandse IJssel en de vastgestelde recente bodemverstoringen geen archeologische waarden verwacht worden. Dit deel van het plangebied kan vrijgegeven worden voor de voorgenomen ontwikkeling. In het westen van het plangebied is een cultuurlaag aangetroffen op 345 cm onder het maaiveld. Daarom wordt geadviseerd om geen graafwerkzaamheden dieper dan 300 cm onder het maaiveld uit te voeren. Als dit wel nodig is adviseren wij om een aanvullend karterend booronderzoek uit te voeren of een archeologische begeleiding van de werkzaamheden. Ten behoeve van de archeologische begeleiding is een door de bevoegde overheid goed te keuren Programma van Eisen (PvE) nodig. Op basis van het ontwerp bestaan de geplande ingrepen in deze zone uit de aanleg van een toegangsweg (al dan niet met wegcunet). Indien deze werkzaamheden niet dieper gaan dan 300 cm -mv is hier verder geen vervolgonderzoek noodzakelijk. Het bevoegd gezag, de gemeente Gouda dient op basis van dit advies een selectiebesluit te nemen (wel of geen verder onderzoek, en indien wel, in welke vorm). Dit besluit kan afwijken van het bovenstaande advies. Wanneer het bevoegd gezag besluit dat vervolgonderzoek niet noodzakelijk is en het plangebied wordt vrijgegeven voor de voorgenomen ontwikkelingen, blijft de meldingsplicht archeologische toevalsvondsten of waarneming van kracht (Erfgoedwet, artikel 5.10 Archeologische toevalsvondsten). Aangezien het nooit volledig is uit te sluiten dat tijdens eventueel grondverzet een archeologische ‘toevalsvondsten’ wordt gedaan, is het wenselijk de uitvoerder van het grondwerk te wijzen op de plicht om hiervan zo spoedig mogelijk melding te doen bij het bevoegd gezag, de gemeente Gouda en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Naschrift Mevr. J. van Leeuwen, senior adviseur archeologie van de gemeente Gouda, heeft het conceptrapport getoetst namens het bevoegd gezag. In een reactie per mail d.d. 8 november 2023 geeft zij aan af te wijken van het selectie advies. De geplande ingrepen binnen het gehele plangebied kunnen worden vrijgegeven.
Datum publicatie
9 november 2023
Citatie
Beukelaar - van Gulik, T; Beckers, I.S.J; Averink, G.M.; Schrijvers, R, 2023, "Archeologisch vooronderzoek plangebied Cargill-locatie aan de Schielands Hoge Zeedijk te Gouda, gemeente Gouda", <a href="https://doi.org/10.17026/AR/YQ1REW" target="_blank">https://doi.org/10.17026/AR/YQ1REW</a>, DANS Data Station Archaeology, V1
Auteur
Beukelaar - van Gulik, T;Beckers, I.S.J;Averink, G.M.;Schrijvers, R
Contactpersoon
Beukelaar - van Gulik, T (Vestigia Archeologie & Cultuurhistorie)
Steekwoorden
nl
Inventariseren archeoligsch vooronderzoek
Geometrie
- Collecties
- Archeologische rapporten DANS
Commentaar
Er is bij dit item nog geen commentaar toegevoegd. Ben de eerste die bijdraagt aan dit item!