Straten Gouda

Objecten

• Taxusweg
  taxus of venijnboom (wetenschappelijke naam: Taxus baccata), een naalddragende heester uit de taxusfamilie. De taxus komt van nature voor in Europa, Noord-Afrika en Noord-Iran en kan 12 tot 20 m. hoog en zeer oud worden (er zijn planten in Engeland die van vóór het begin van de jaartelling zijn). De taxus is uitstekend geschikt voor het gebruik in een heg omdat hij zich goed laat snoeien en goed vertakt. Taxushout is bijzonder sterk en buigzaam. In de middeleeuwen werden er bogen van gemaakt; ook voor inleg- en draaiwerk is het fijne hout erg geschikt. De taxus is giftig voor mensen en vee; het zogenaamde taxine veroorzaakt hartritmestoornissen, hartstilstand en lever- en nierbeschadigingen. Tegelijkertijd worden de giftige bestanddelen van de taxus gebruikt in medicijnen tegen kanker onder de merknaam taxol.
• Techniekstraat
  de ligging van de straat op het industrieterrein Kromme Gouwe. In zijn algemeenheid is 'techniek' de bewerking of het geheel van de bewerkingen of handelingen, die nodig is om in een bepaalde tak van kunst, handwerk, nijverheid en dergelijke iets tot stand te brengen. Het woord 'techniek' is afgeleid van het Griekse woord voor 'kunst'.
• Tegelbakkerssteegje
  de historische benaming van een straat ter plaatse. In de zeventiende eeuw gingen sommige pottenbakkers zich toeleggen op de fabricage van wandtegels, die dienden voor decoratie van de binnenruimten en tegen optrekkend vocht in de muren. Ook in Gouda werden tegels gebakken. In 1621 verkreeg Willem Jansz. van het Goudse stadsbestuur een monopoliepositie om voor een aantal jaren tegels te vervaardigen. Later zou hij zich Verswaen noemen, naar het pand ‘de Swaen’ op de Oosthaven, waar hij zijn ambacht uitoefende. Binnen Gouda waren ook andere tegelbakkers actief. Hoeveel deze bedrijven produceerden en hoe groot hun afzetmarkt was, is niet bekend.
• Teldersstraat
  prof. mr. dr. Benjamin Marius (Ben) Telders (1903 - 1945), een Nederlandse advocaat, hoogleraar en verzetsstrijder in de Tweede Wereldoorlog. Telders startte zijn loopbaan als advocaat op het kantoor van zijn vader. In 1931 werd hij benoemd tot hoogleraar volkenrecht in Leiden. In 1938 werd hij voorzitter van de Liberale Staatspartij. Zijn felle verzet tegen het ontslaan van Joodse ambtenaren aan de Leidse universiteit leidde in december 1940 tot zijn arrestatie. Via de gevangenis van Scheveningen, het concentratiekamp van Buchenwald, kamp Vught en kamp Sachsenhausen kwam hij in februari 1945 in het concentratiekamp Bergen-Belsen terecht. Daar overleed hij negen dagen vóór dit kamp werd bevrijd aan de gevolgen van vlektyfus. In 1946 werd aan Telders postuum het Verzetskruis 1940-1945 toegekend.
• Telemannpad
  Georg Philipp Telemann (1681 - 1767), een Duitse componist, dirigent en organist. Tijdens zijn rechtenstudie in Leipzig raakte hij geïnteresseerd in muziek. Hij richtte een universiteitsorkest op en speelde orgel in een kerk. Hij maakte muzikaal carrière als hofmuzikant in Sorau (1704) en Eisenbach (1708) en als stedelijk muziekdirecteur in Frankfurt (1712) en Hamburg (1721). In 1728 was hij medeoprichter van het eerste Duitse muziektijdschrift 'Der getreue Musickmeister'. Telemann was een enorm productieve componist: hij schreef 45 opera's, concerten, orkest-, kamer-, orgel- en klavecimbelmuziek en geestelijke en wereldlijke liederen.
• Tempelpolderstraat
  de Tempelpolder in Bodegraven-Reeuwijk. De polder ligt ten noorden van Reeuwijk-Dorp, bij het buurtschap Tempel. In 1734 verleende het hoogheemraadschap van Rijnland vergunning voor het insteken, vervenen, bedijken en droogmaken van het gebied. Daarbij was het voorschrift dat de bedijking binnen 20 jaar moest zijn voltooid. De tijd van vervening werd vastgesteld op 50 jaar, waarna de bedijkte landen zouden worden drooggemaakt. Deze termijnen zijn vele malen verlengd. In 1818 was de ringdijk op de vereiste hoogte en breedte, maar waren openingen vrijgehouden om bij de vervening materialen te kunnen in- en uitvoeren. In 1875 kreeg de polder van de provincie vergunning voor het stichten van een stoomgemaal, waarna de dijk is gesloten en de uitmaling kon beginnen. In 1883 is de polder afgescheiden van de polder Reeuwijk onder de benaming Gecombineerde Veenpolder onder Zwammerdam en Reeuwijk; in 1899 is de naam veranderd in Tempelpolder. Op 1 januari 1979 is de polder bestuurlijk opgenomen in het waterschap De Gouwelanden.
• Terschellinglaan
• Terwenstraat
  Johannes Leonardus Terwen (1813 - 1873), een Goudse onderwijzer en schrijver. Hij was in Gouda aanvankelijk hoofd van de bijzondere burgerschool voor jongens, later werd hij leraar aan de 'Latijnse School'. In 1840 behaalde hij de eerste rang bij het lager onderwijs. Naast zijn werk als leraar hield hij zich bezig met het schrijven van boeken. In de jaren 1858 - 1862 verscheen in 48 afleveringen bij G.B. van Goor Zonen in Gouda zijn 'Het Koningrijk der Nederlanden, voorgesteld in eene reeks van schilderachtige gezichten zijner belangrijke plaatsen, merkwaardige steden, kerken, kasteelen en andere aanzienlijke gebouwen van vroegeren en lateren tijd', voorzien van 138 kopergravures. Een ander werk van hem is het in 1864 uitgegeven 'Etymologisch Handwoordenboek der Nederduitsche taal of Proeve van een geregeld overzigt van de afstamming der Nederduitsche woorden'.
• Terwindtplein
  Beatrix Wilhelmina Marie Albertina Terwindt (1911 - 1987), een Nederlandse verzetsstrijdster in de Tweede Wereldoorlog. Voor de oorlog was zij stewardess bij de KLM. Tijdens de oorlog ging zij naar Engeland, waar zij zich actief inzette voor het verzet in Nederland. Het zogenaamde Englandspiel werd haar echter fataal. In de nacht van 13 op 14 februari 1943, toen zij als parachutiste landde om een vluchtroute voor gestrande piloten naar Spanje te organiseren, wachtten de Duitsers haar op. Zij werd overgebracht naar Haaren en later naar Scheveningen. In mei 1944 belandde zij in het concentratiekamp Ravensbrück; eind januari 1945 is zij overgeplaatst naar het concentratiekamp Mauthausen. Als enige van de slachtoffers van het Englandspiel die in Mauthausen terechtkwamen, overleefde zij de oorlog.
• Tesselschadestraat
  Maria Tesselschade Roemers(dochter) Visscher (1594 - 1649), een Nederlandse dichteres en graveerster. Zij was de dochter van Roemer Visscher (1547 - 1620), die haar de naam 'Tesselschade' gaf na de financiële verliezen die hij drie maanden voor haar geboorte had geleden als gevolg van een scheepsramp bij Texel, waarbij koopvaardijschepen waren vergaan die bij hem waren verzekerd. Naast haar literaire talenten, was zij bekwaam in tekenen, borduren, het bespelen van verschillende muziekinstrumenten en het graveren van glazen. Als dichteres maakte zij deel uit van de Muiderkring. Er zijn slechts 34 gedichten en dichtfragmenten van haar bewaard gebleven, waaronder 'Onderscheyt tusschen een wilde en een tamme zangster'.
• Teunisbloemstraat
  teunisbloem (wetenschappelijke naam: Oenothera), een geslacht van ongeveer 125 soorten eenjarige, tweejarige en vaste planten uit de teunisbloemfamilie. De soorten komen van nature voor in Zuid- en Noord-Amerika, maar zijn tegenwoordig overal in Europa aan straatranden, spoorbanen en op voedselarme gronden te vinden. Tot de soorten die in Nederland voorkomen behoren de grote, middelste en kleine teunisbloem. Het verschil tussen deze soorten zit in de grootte van de bloemen. De planten bloeien van eind juni tot midden augustus met gele bloemen die zich pas 's avonds openvouwen. De olie uit het zaad van de teunisbloem is rijk aan onverzadigd vetzuur, dat onder meer in margarine wordt verwerkt.
• Texellaan
• Thorbeckelaan
  prof. mr. dr. Johan Rudolf Thorbecke (1798 - 1872), een Nederlandse liberale staatsman. Thorbecke werkte aanvankelijk in het onderwijs: als privaat-docent in Giessen (Duitsland) (1822) en als hoogleraar in Gent (1825) en in Leiden (1931). Als lid van de Tweede Kamer diende hij in 1844 met acht geestverwanten (de Negenmannen) een voorstel in tot vergaande herziening van de Grondwet, dat echter is verworpen. In 1848 ontwierp hij als voorzitter van de Grondwetscommissie een nieuwe Grondwet met rechtstreekse verkiezingen, ministeriële verantwoordelijkheid, een uitbreiding van parlementaire rechten en de mogelijkheid van Kamerontbinding. Hij is hiermee de grondlegger van de Nederlandse parlementaire democratie. Daarna leidde hij drie keer een kabinet (1849 - 1853, 1862 - 1866 en 1871 - 1872), waarbij hij onder andere de Kieswet, de Gemeentewet en de Provinciewet tot stand bracht en de basis legde voor de bestuurlijke organisatie met drie bestuurslagen (gemeente / provincie / rijk). Thorbecke geldt als de grootste staatsman van de 19e eeuw.
• Thorbeckeveld
  zie Thorbeckelaan.
• Tielweg
  de Hanzestad Tiel. In de tweede helft van de 9e eeuw ontwikkelde Tiel zich als handelsstad, na de achteruitgang van de ongeveer 10 kilometer verderop gelegen internationale handelsplaats Dorestad. In 896 ontving Tiel van de Frankische koning Zwentibold het tolrecht. In de 10e en 11e eeuw was Tiel een handelsnederzetting van internationale betekenis, die nauwe banden onderhield met de rijke en machtige handelsstad Keulen en met Engeland. In de 13e eeuw verkreeg Tiel stadsrechten van de bisschop van Utrecht en trad toe tot de Hanze. In de late middeleeuwen en de 16e en 17e eeuw breidde de ommuurde stad zich verder uit met een voorstad en nieuwe vestingwerken. In het oude stadscentrum herinneren vele monumenten aan het rijke verleden.
• Tijmgaarde
  tijm (wetenschappelijke naam: Thymus), een geslacht van kruidachtige of houtachtige planten met een zeer aromatische geur uit de lipbloemenfamilie. De plant kan 20 tot 30 cm. hoog worden en komt algemeen voor in het Middellandse Zeegebied en in Azië. Het geslacht kent ongeveer 50 soorten, waarvan er drie in Nederland voorkomen: grote tijm, kleine tijm en kruiptijm. Tijm bloeit vanaf mei tot september. Tijm wordt voor uiteenlopende doeleinden gebruikt: in de zeepindustrie, in de keuken (voor het kruiden van aardappel-, vlees-, kip- en visgerechten, soepen en sauzen), voor het bereiden van thee, siroop en likeuren, en voor medische doeleinden (tegen hoesten en symptomen van astma).
• Tijmpad
  zie Tijmgaarde.
• Tjalkwerf
  tjalk, een zeilend vrachtschip voor de binnenwateren. De naam tjalk werd in de 17e eeuw voor het eerst gebruikt om schepen met een ronde boeg aan te duiden. Tjalken hadden meestal één mast en waren voorzien van zijzwaarden. Zij zijn zowel in houten als ijzeren uitvoering gebouwd en later ook van staal. De tjalk kwam voor van de Oostzee tot Noord-Frankrijk en Engeland. Het was in de 18e en 19e eeuw in de Nederlanden het meest gebruikte schip voor transport over water. Met de grotere exemplaren werd ook kustvaart bedreven. Bij de neergang van de zeilvaart zijn de grootste tjalken omgebouwd tot motorvrachtschip en de kleinere tot woonboot; tegenwoordig worden vele woonschepen weer teruggebouwd tot pleziervaartuig of charterschip.
• Tjotterwerf
  tjotter, een open, houten Fries zeilscheepje met een kromme steven en een lengte van maximaal 5,4 m. Het scheepje heeft een breed roer, waarvan de kop veelal is versierd met een vogel. In de tijd dat wegverbindingen goeddeels ontbraken, waren tjotters in Friesland in gebruik voor het kleinschalige vervoer van goederen en personen.
• Tobbepad
  de ligging van het pad bij het vroegere zwembad 'De Tobbe'. Het zwembad kreeg zijn naam nadat een jury daaraan de voorkeur had gegeven uit meer dan 100 inzendingen uit de burgerij. ‘De Tobbe’ is in 1980 in gebruik genomen en dat betekende de sluiting van het 'Torenbad', de voormalige bassins van het waterleidingbedrijf naast de watertoren aan de Schielands Hoge Zeedijk. 'De Tobbe' heeft op zijn beurt plaats moeten maken voor het 'Groenhovenbad' dat in 2013 is geopend.