Gegevens & afbeeldingen » Straten Gouda

Objecten

• Gershwinstraat
  George Gershwin, geboren als Jacob Gershowitz (1898 - 1937), een Amerikaanse componist. Gershwin begon zijn loopbaan rond 1916 als liedjescomponist in een winkel waar bladmuziek werd verkocht. Hij kreeg landelijke bekendheid in Amerika door zijn succesvolle musicals voor Broadway. Hij schreef de muziek voor musicals als 'Lady, Be Good!', 'Funny Face' en 'Show Girl'. Omdat het lichte genre hem niet bevredigde en hij als een serieuze klassieke componist gezien wilde worden, schreef hij de 'Rhapsody in Blue', een poging om klassieke muziek en de opkomende jazz tot elkaar te brengen. Tot de bekendste werken van Gershwin behoren 'An American in Paris' en zijn meesterwerk de opera 'Porgy and Bess'.
• Getijmolenerf
  een watermolen die gebruik maakt van de getijbeweging, hetzij rechtstreeks door de eb- en vloedstroming of indirect door het getijverschil. Molens die rechtstreeks door eb en vloed werden aangedreven zijn weinig toegepast. In getijrivieren was de stroming te beperkt en ook wisselende stroming leverde problemen op. Het indirect gebruikmaken van het getijverschil heeft veel meer toepassing gevonden. De molenaar legde bij vloed een watervoorraad aan in een spuiboezem, ook wel spuikom, houwer, bassin of molenwater genoemd. Bij het bereiken van de hoogste waterstand sloot de ene sluis en opende een andere; het krachtig uitstromende water bracht een waterrad in beweging. In principe deed een getijmolen hetzelfde werk als een gewone water- of windmolen. De Goudse volmolens aan de Peperstraat en de Spieringstraat waren getijmolens. Zij werkten op ingelaten water vanuit de Hollandsche IJssel dat vervolgens werd geloosd op de Gouwe, wat een zware belasting voor het boezemstelsel van Rijnland betekende.
• Geuzenstraat
  activiteiten van de geuzen in dit stadsdeel aan het eind van de zestiende eeuw. De oorspronkelijke Lange en Korte Geuzenstraat zijn omstreeks 1592 aangelegd op de grond van het voormalige Sint-Catharinaklooster, dat door geuzen was geplunderd en in brand gestoken. ‘Geuzen’ was in eerste instantie de benaming voor Nederlandse edelen die zich verzetten tegen de Spaanse koning Filips II. Later werd de term gebruikt voor de strijders die te land (Bosgeuzen) of te water (Watergeuzen) de Spanjaarden bevochten. Het woord ‘geus’ is afgeleid van het Franse scheldwoord ‘gueux’ (armoedzaaier, schooier of bedelaar), maar kreeg gaandeweg de positieve betekenis van iemand die niet Spaansgezind was. Zo werd de scheldnaam een ‘geuzennaam’.
• Gildenburg
  Gildenburg of Gildenborch, een verdedigingswerk dat in 1373 is gebouwd aan de Lek onder Vreeswijk ter bescherming van de daar in hetzelfde jaar gebouwde sluis en de vrije scheepvaart vanuit Utrecht op de rivier. Het fort kreeg zijn naam omdat het is gesticht op kosten van de gilden van de stad Utrecht. Het is enige malen belegerd, onder andere in 1374 door hertog Albrecht van Beieren - waarbij voor het eerst hier te lande gebruik zou zijn gemaakt van een buskruitkanon - en in 1482 door bisschop David van Bourgondië, die in onmin leefde met de stad Utrecht en het fort na de verovering liet slopen. Ongeveer op de plaats van Gildenburg is later het raadhuis van Vreeswijk (tegenwoordig gemeente Nieuwegein) gebouwd.
• Gladiolenpad
  gladiool (wetenschappelijke naam: Gladiolus), een bolgewas uit de lissenfamilie, afkomstig uit het Middellandse Zeegebied. De gladiool wordt in verschillende soorten en kruisingen in tuinen gekweekt en als snijbloem verhandeld. De oorsprong van de naam ligt in het Latijnse woord gladius, dat 'zwaard' betekent. De bloem heeft een zwaardvormig uiterlijk en dankt daaraan zijn bijnaam zwaardlelie. Dit heeft te maken met de gladiatorengevechten in het oude Romeinse rijk, waarbij de winnaar werd bedolven onder gladiolen. Sindsdien symboliseren gladiolen kracht en overwinning.
• Globepad
  globe (ook wereldbol of aardbol genoemd), een bol met de afbeelding van de aarde of een hemellichaam. Op een wereldbol zijn de verhoudingen in grootte, vorm en afstand tussen de landen correct, wat met een platte kaart niet mogelijk is.
• Gloriantplantsoen
  Gloriant, hertog van Brunswijk, hoofdpersoon uit een middeleeuws toneelstuk of abel spel, overgeleverd in het Hulthemse handschrift, dat zich bevindt in de Koninklijke Bibliotheek in Brussel. Het toneelstuk omvat 1142 regels, opgesteld in rijm, en gaat over de liefde tussen twee mensen van verschillende religies.
• Gloucesterstraat
  Gloucester, één van de drie partner- of jumelagesteden waarmee Gouda vriendschappelijke contacten onderhield. Gloucester ligt in Engeland, dicht tegen de grens met Wales, en is de hoofdstad van het graafschap Gloucestershire. De stad kreeg in 1155 stadsrechten en is tegenwoordig een belangrijk handels- en industriecentrum. De stad telde op 1 januari 2013 ruim 126.000 inwoners. De belangrijkste bezienswaardigheid is de kathedraal (Gloucester is de zetel van een Anglicaanse bisschop). De stedenband met Gouda is aangegaan in 1972, ter gelegenheid van het 700-jarig bestaan van Gouda als stad. In 2015 is de zusterstadrelatie tussen Gouda en Gloucester beëindigd omdat de contacten sterk waren verwaterd, mede doordat in Gloucester elk jaar een nieuwe burgemeester en locoburgemeester worden gekozen, waardoor nauwelijks een band kan worden opgebouwd.
• Gnephoekpolderstraat
  de Gnephoekpolder ten noordwesten van Alphen aan den Rijn. Door het graven van de Heimanswetering in het begin van de 13e eeuw is het ambacht Oudshoorn in twee gedeelten gesplitst. Het westelijke deel, dat later de naam Gnephouck kreeg, moest toen zelfstandig voor zijn waterhuishouding zorgen. Wanneer de polder is opgericht is niet bekend; de oudste vermelding dateert van 1442. In dat jaar was de polder al voorzien van een kade. Rond 1450 wordt er de eerste watermolen vermeld, vermoedelijk de oudste molen van de streek. Een gedeelte van de polder was van 1757 tot 1813 gecombineerd met de polder Vrouwgeest tot de 'Veen en droogmaking in de gecombineerde Gnephoek- en Vrouwgeestpolder'.
• Goejanverwelledijk
  Genoemd naar Goe Jan Verwelle, een landeigenaar uit het begin van de 15e eeuw. Hij woonde in de nabijheid van de Goejanverwellesluis in Hekendorp (gemeente Oudewater), enkele kilometers ten oosten van Gouda. Een andere theorie luidt dat op die plaats de 'Goejannen' (zeevissers) op weg gingen om vis te vangen en vaar-wel (verwelle) werden gezegd door hun vrouwen.
• Googerpolderstraat
  de Googerpolder in Alkemade (gemeente Kaag en Braassem), gesticht in 1626. De polder is pas in 1715 echt bedijkt en drooggemaakt. De Googermolen uit 1717 bemaalt al bijna 300 jaar deze polder. 'De Goch' of 'De Googh' was de hoofdwatering van de polder.
• Gorbatsjovstraat
  Michail Sergejevitsj Gorbatsjov (geboren in 1931), secretaris-generaal van de communistische partij (1985 - 1991) en president (1990 - 1991) van de Sovjet-Unie. Toen hij aan de macht kwam, was het land in een uitzichtloze oorlog gewikkeld in Afghanistan, dreigden binnenlandse onlusten wegens de slechte economische situatie, was de industrie sterk verouderd, had de partij geen moreel gezag meer en waren de Verenigde Staten in militair opzicht de Sovjet-Unie voorbijgestreefd. Ter voorkoming van een totale ineenstorting van het land regeerde Gorbatsjov met de leuzen 'economische intensivering', 'glasnost' (openheid) en 'perestrojka' (hervorming). Dat leidde tot het einde van de Koude Oorlog - waarvoor hij in 1990 de Nobelprijs voor de Vrede ontving - maar ook tot het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.
• Gortmolenerf
  een molentype dat vooral werd gebruikt om gerst te pellen tot gort. Een gortmolen is uiterlijk vrijwel gelijk aan een snuifmolen, een pepermolen en een pelmolen. Bij de gort- en pelmolen liggen op de tussenzolder zware maalstenen die op de zijkanten zijn geribbeld. Bij het malen wordt het gerst of de rijst via de zijkant van de maalstenen rondgeslingerd langs een kuip. De kuip heeft een raspachtig oppervlak waardoor de harde vliesjes van de korrels worden afgepeld. Na enkele behandelingen is de gort of de rijst gereed voor de verkoop.
• Goudkade
  de ligging van de straat langs de Gouwe. De naam is een verkorting van Gouweka-de.
• Goudseweg
  de loop van de weg, van een aantal plaatsen in de Krimpenerwaard rechtstreeks naar Gouda. De weg is aan het eind van de veertiende eeuw aangelegd, krachtens een handvest van graaf Jan van Blois van 24 maart 1370. Hierlangs, tussen de Stolwijkse Vaart en de Schoonhovense weg, ontwikkelde zich de buurtschap Stolwijkersluis. Op een kaart van de Krimpenerwaard uit 1837 wordt deze weg aangeduid als: Stolwijksche Weg.
• Goudvlinderstraat
  vlinders met goudkleurige vleugels. Een voorbeeld hiervan is de Dyseriocrania subpurpurella, een nachtvlinder waarvan de vleugels een metallisch gouden kleur hebben met saffierblauwe en robijnrode stippen. Ook veel nachtvlinders uit de familie Noctuidae hebben goudkleurige vleugels.
• Goverwellepad
  Zie Goverwellesingel.
• Goverwellepassage
  Zie Goverwellesingel.
• Goverwellesingel
  de wijknaam Goverwelle. De naam Goverwelle is afgeleid van Goejanverwelle. Voor de verklaring van die naam bestaan twee theorieën. De eerste verwijst naar een zekere Goe Jan Verwelle, een landeigenaar uit het begin van de 15e eeuw, die woonde in de nabijheid van de Goejanverwellesluis in Hekendorp (gemeente Oudewater), enkele kilometers ten oosten van Gouda. Een andere theorie luidt dat op die plaats de 'Goejannen' (zeevissers) op weg gingen om vis te vangen en vaarwel (verwelle) werden gezegd door hun vrouwen.
• Gravestein
  een boerenhofstede aan de Goejanverwelledijk tussen Haastrecht en Hekendorp.