Gegevens & afbeeldingen » Straten Gouda

Objecten

• Edisonstraat
  Thomas Alva Edison (1847 - 1931), een Amerikaanse uitvinder en zakenman van Nederlandse oorsprong (zijn overgrootvader emigreerde rond 1730 uit Nederland). Edison is recordhouder voor het grootste aantal octrooien toegekend aan één persoon (ongeveer 1400). Als zijn grootste bijdrage aan de vooruitgang wordt zijn onderzoekslaboratorium gezien, het eerste laboratorium dat speciaal is opgezet om nieuwe dingen te ontwikkelen en technologische vooruitgang te boeken. Edison had de leiding over het laboratorium en de meeste zaken die daar werden bedacht en ontwikkeld zijn op zijn naam geoctrooieerd. De gloeilamp en de fonograaf (de voorloper van de grammofoon) zijn twee van zijn bekendste producten.
• Eendrachtsweg
  het eendrachtig verzet van het Nederlandse volk tegen de Duitse overheersing in de bezettingstijd van 1940 - 1945.
• Egelantierlaan
  egelantier (wetenschappelijke naam: Rosa rubiginosa), een in bossen en duinen voorkomende heester uit de rozenfamilie. De soort bloeit van juni tot augustus. De bloemen zijn rozerood met een wit centrum. De plant heeft aan de onderzijde van de blaadjes klieren die, nadat erover is gewreven, naar appels ruiken.
• Eikelaan
  eike(n)hout, een sterke en harde houtsoort die zich toch redelijk gemakkelijk, zowel met machines als met de hand, laat bewerken, draaien en frezen. Het is in vrijwel elke industrie en vrijwel overal toe te passen. Vanwege de duurzaamheid wordt eikenhout veel gebruikt in de scheepsbouw. Eik (wetenschappelijke naam: Quercus) is de naam van een geslacht van loofbomen, waarvan twee soorten algemeen in Europa voorkomen, terwijl enkele andere, afkomstig uit Noord-Amerika, veel worden aangeplant om de fraaie kleuren van het herfstlover. De eik kan een respectabele leeftijd bereiken: driehonderd jaar of meer is geen uitzondering.
• Elburgplein
  de Hanzestad Elburg. Elburg kreeg in 1233 stadsrechten van graaf Otto II van Gelre. Elburg was vanaf 1367 Hanzestad en kreeg in 1368 van koning Albert van Zweden het recht om een visserijkolonie te stichten op Schonen (Skåne), het zuidelijkste puntje van Zweden. Aan het hoofd hiervan stond een door Elburg aan te stellen voogd. Elburg lag oorspronkelijk aan de Zuiderzee. Na enkele grote overstromingen in de 14e eeuw is besloten de stad te verplaatsen. Dit plan kon worden uitgevoerd dankzij de welvarendheid die Elburg als Hanzestad in die tijd kende. In vier jaar tijd (1392 - 1396) is de stad op de huidige plek herbouwd.
• Elckerlycstraat
  een 15e eeuwse Nederlandse moraliteit (allegorisch spel), waarvan de volledige titel luidt: 'Den Spyeghel der Salicheyt van Elckerlyc - Hoe dat elckerlyc mensche wert ghedaecht Gode rekeninghe te doen '. In het stuk zendt God de Dood uit om Elckerlyc, 'iedereen', met name de zondige mens, te waarschuwen dat hij een 'pelgrimagie' moet ondernemen, waarvan niemand kan terugkeren. Het stuk herinnert daarmee aan het uur van de dood en omvat dus een opvoedkundige boodschap (vandaar de titel 'Spiegel'). De schrijver is niet bekend. Het stuk wordt toegeschreven aan Peter van Diest (1454 - 1507), maar ook aan Petrus Dorlandus (1451 - 1507). Elckerlyc was in de middeleeuwen een bijzonder populair en succesvol theaterstuk.
• Elsgeestpolderpad
  de Elsgeestpolder of Elsgeesterpolder in Voorhout, gesticht in 1653. De polder zal zijn genoemd naar de overvloedige aanwezigheid van elzen. In 1656 is de polder in tweeën geplitst als gevolg van de aanleg van de Leidschevaart. Beide delen zijn met elkaar verbonden door middel van een grondduiker. De polder is eeuwenlang bemalen door een molen, tot in 1932 is overgegaan op een mechanische bemaling met behulp van een schroefpomp. Sinds 1957 wordt de polder elektrisch bemalen.
• Elzenburg
  een landgoed in Vught. Het landhuis is gebouwd rond 1880. De laatste bewoner van Elzenburg was prof. mr. Rutten, oud-president van het gerechtshof in Den Bosch. Hij betrok het pand toen de eigenaar Lodewijk Marggraff na de Tweede Wereldoorlog in een interneringskamp zat. 25 Jaar later heeft diens zoon Ewald Marggraf de bewoning door Rutten kunnen beëindigen. Hierna is het huis niet meer bewoond geweest en raakte het in verval.
• Elzepad
  elze(n)hout, een zachte houtsoort en ideaal om te bewerken, bijvoorbeeld voor het snijden van houten lepels, schalen, bezems, speelgoed en andere producten. Els (wetenschappelijke naam: Alnus) is een geslacht van bomen uit de berkenfamilie. Het geslacht omvat ongeveer dertig soorten die op het noordelijk halfrond voorkomen. In de Benelux komen er twee soorten van nature voor: de zwarte en de grauwe els. Elzen kunnen uitstekend tegen een vochtige omgeving, waardoor ze veel langs de waterkant groeien en worden aangeplant. Net als wilgen kunnen elzen goed worden geknot. Volgens een oud volksgebruik zijn elzenknopjes een effectief middel tegen reuma. Hiervoor moeten de knoppen na het plukken worden gedroogd, waarna er thee van kan worden getrokken.
• Emmastraat
  Adelheid Emma Wilhelmina Theresia (1858 - 1934), prinses van Oranje-Nassau, prinses van Waldeck-Pyrmont, echtgenote van koning Willem III en koningin-regentes der Nederlanden van 1890 tot 1898. Na het overlijden van zijn eerste vrouw Sophie van Württemberg in 1877, hertrouwde Willem III in 1879 met de 41 jaar jongere Emma. Op 31 augustus 1880 werd hun dochter en troonopvolgster Wilhelmina geboren. In 1980 werd Emma tweemaal als regentes beëdigd: eerst voor haar zieke man en na diens overlijden voor haar minderjarige dochter. Tot Wilhelmina's achttiende verjaardag in 1898 was Emma als regentes het eerste vrouwelijke staatshoofd van Nederland. Na de troonsbestijging door Wilhelmina zette Emma zich in voor de bestrijding van tuberculose, toen volksziekte nummer één, en deed zij veel aan liefdadigheid.
• Engelsmanplaat
• Erasmusplein
  Desiderius Erasmus (Gerrit Gerritszoon) (1466/1467/1469 - 1536), een Nederlandse Augustijner monnik, humanist, schrijver en filosoof. Er is onduidelijkheid over zijn geboortejaar (1466, 1467 of 1469) en geboorteplaats (Gouda of Rotterdam). Hij was een onwettig kind: zijn vader was priester in Gouda en zijn moeder diens huishoudster. Erasmus woonde gedurende zijn eerste drie levensjaren in Rotterdam en is toen vertrokken (of teruggekomen?) naar Gouda. Tussen 1473 en 1478 was Erasmus leerling van de Goudse parochieschool, de voorloper van de Latijnse school en het Coornhert Gymnasium. Na een verblijf in Deventer en 's-Hertogenbosch keerde hij in 1486 naar Gouda terug. In de jaren 1488 - 1493 verbleef hij in het klooster 'Emmaüs' onder Stein bij Gouda, waar hij volop gelegenheid tot studie had en verscheidene van zijn werken schreef. In 1492 werd hij tot priester gewijd. Erasmus sprak en schreef Latijn. Hij was een bijzonder geleerd man die al bij leven in geheel Europa als één van de grote denkers van zijn tijd werd erkend. Hij was ook een bereisd man, die in Frankrijk, Engeland, Italië, Duitsland en Zwitserland verbleef. Erasmus was een voorloper van de hervorming of reformatie. Anders dan Luther, die kritiek had op het rooms-katholieke geloof, had Erasmus vooral kritiek op de geestelijkheid en niet op het katholieke geloof zelf. Erasmus pleitte tevergeefs voor tolerantie tussen de diverse opvattingen. Zijn pleidooien legden de basis voor de tolerantiegedachte van latere 16e-eeuwers als Coornhert en Willem van Oranje. Tot zijn beroemdste werken behoren 'De lof der Zotheid' (een satire op allerlei misstanden van zijn tijd, waarin hij de allegorische Zotheid allerlei dingen laat zeggen die hij zelf eigenlijk niet mocht zeggen), 'Adagia' (een verzameling spreekwoorden) en een vertaling van het Nieuwe Testament in het Grieks. Aanvankelijk was er alleen sprake van een Erasmusstraat. Na de herinrichting van de straat en het bijbehorende plein is de naam gewijzigd in Erasmusplein.
• Ereprijsstraat
  ereprijs (wetenschappelijke naam: Veronica), een plantengeslacht uit de helmkruidfamilie. In Nederland zijn er 22 wilde soorten bekend, waarvan een aantal soorten tussen het gras, langs wegen en slootkanten groeit. Daarnaast is er ook nog een aantal soorten in cultuur. Er zijn overblijvende en eenjarige soorten. Wereldwijd zijn er meer dan 500 soorten bekend. De plant zou de naam ereprijs te danken hebben aan het feit dat in de middeleeuwen winnaars van grote toernooien een krans kregen van deze bloemen. De ereprijs was vroeger een belangrijk geneeskruid tegen tuberculose en verscheidene andere long- en darmaandoeningen.
• Ericalaan
  erica of dopheide (wetenschappelijke naam: Erica tetralix), een altijd groen blijvende plant uit de heidefamilie. De plant komt voor op voedselarme, vochtige plaatsen zoals zand-, moeras- en veengrond. De plant groeit zowel op zonnige als op schaduwrijke plaatsen, in duinvalleien en in bossen. De soort komt in Europa voor in de landen langs de Noordzee en de Oostzee. In Nederland komen in Drenthe nog grote heidevelden met gewone dopheide voor, zoals in het Nationaal Park Dwingelderveld. De plant is een dwergstruik, die 10 tot 60 cm. hoog kan worden. De soort bloeit van juni tot in oktober met roze-rode bloemen. Er zijn meer dan 750 soorten erica's.
• Esdoornstraat
  esdoornhout, een zeer bruikbare houtsoort voor meubelen en omdat het goed bestand is tegen slijtage ook voor vloeren. Esdoornhout wordt ook toegepast in keukens vanwege de lichte kleur. Als het hout een mooie golftekening heeft wordt het onder andere voor rugbladen van violen en dure gitaren gebruikt. Esdoorn (wetenschappelijke naam: Acer) is een geslacht van loofbomen uit de es-doornfamilie. Esdoorns komen voor in de gematigde streken van het noordelijk halfrond; enkele komen voor in Zuidoost-Azië en Indonesië. Het geslacht telt ongeveer 120 soorten. Inheems in Nederland zijn de Spaanse aak of veldesdoorn en in Limburg de gewone esdoorn. Esdoorns zijn bekend om hun herfstkleuren. Het blad in de Canadese vlag, de 'Maple Leaf', is een esdoornblad.
• Esmoreitstraat
  Esmoreit, kroonprins van het koninkrijk Sicilië, de hoofdpersoon uit een gelijknamig Middelnederlands toneelstuk. Het is één van de vier abele spelen die bewaard zijn gebleven in het zogenaamde Hulthemse handschrift. Dit handschrift stamt uit 1410 en bevindt zich in de Koninklijke Bibliotheek in Brussel. De andere abele spelen zijn 'Gloriant', 'Lanseloet van Denemerken' en 'Vanden Winter ende vanden Somer'. De term 'abel' betekent 'edel', en kan worden beschouwd als het tegenovergestelde van 'religieus'. De abele spelen zijn de oudst bekende Nederlandstalige toneelstukken van wereldlijke (niet-religieuze) aard, die allemaal over de liefde gaan. Het toneelstuk Esmoreit handelt over de liefde tussen twee mensen uit verschillende sociale klassen. Het omvat 1018 regels, opgesteld in rijm.
• Estafetteweg
  estafette, een term ontleend aan de wedstrijdsport. Bij een estafette wordt een totale afstand afgelegd door leden van een team, die één voor één en na elkaar starten en elkaar aflossen. De estafette is een wedstrijdvorm in de atletiek, het zwemmen en het langlaufen. Bij hardlopen wordt telkens een stokje doorgegeven aan de volgende loper, van start tot finish.
• Eurotonde
  de periode waarin de rotonde in gebruik is genomen. Deze viel samen met de vervanging van de gulden door de euro.
• Evenaar
  evenaar of equator, een denkbeeldige lijn op het aardoppervlak in de vorm van een cirkel midden tussen de polen. De evenaar verdeelt de aarde in een noordelijk en een zuidelijk halfrond.
• Forsythialaan
  Forsythia (Chinees klokje), de naam van een sierheestergeslacht uit de olijffamilie, waarvan verscheidene soorten en cultuurvariëteiten in tuinen en parken worden aangetroffen. Ze valt in het voorjaar op door haar gele bloemen. De plant is genoemd naar William Forsyth (1737 - 1804), die directeur was van de koninklijke tuinen in Groot-Brittannië.