Gegevens & afbeeldingen » Straten Gouda

Objecten

• Bosranklaan
  bosrank (wetenschappelijke naam: Clematis vitalba), een houtachtige klimplant uit de ranonkelfamilie. In Nederland groeit de plant op kalkrijke en iets vochtige bodem in bossen, langs bosranden en in struweel langs rivieren, vooral in Limburg. De stengel kan tot 6 cm. dik worden; de hoogte bedraagt tot 30 m. In de volksmond heeft de plant verschillende andere namen: smookhout, vuurkruid, duivelsgaren en heggenwurger.
• Bosweg
  het voormalige Goudse Bos, dat zich tot in de 14e eeuw ten westen van Gouda uitstrekte, tussen de Gouwe en de Hollandsche IJssel, ongeveer tot aan Moordrecht en Waddinxveen. Het bos werd gerooid toen Gouda na de grote stadsbrand van 1361 veel hout nodig had voor nieuwbouw.
• Boterbloemstraat
  boterbloem (wetenschappelijke naam: Ranunculus), een plantengeslacht van ongeveer 400 soorten uit de ranonkelfamilie, dat algemeen voorkomt in het polderland. Het zijn meestal overblijvende, kruidachtige planten met heldergele of soms witte bloemen.
• Bothastraat
  Louis Botha (1862 - 1919), commandant-generaal van de Transvaalse commando's in de Tweede Vrijheidsoorlog van de Zuid-Afrikaanse Boerenrepublieken tegen Groot-Brittannië (1899 - 1902). Hij was ook de belangrijkste Afrikaner vertegenwoordiger tijdens de vredesonderhandelingen van 1902. Na de 'Vrede van Vereeniging' streefde hij naar een verzoeningspolitiek met de Britten. In de herstelperiode na de oorlog ging Botha samen met Christiaan de Wet en Koos de la Rey naar Europa om daar fondsen te werven om het land van de Boeren weer op te bouwen. Botha werd in 1907 minister-president van de Transvaal. Toen Zuid-Afrika in 1910 lid werd van het Britse Gemenebest, werd Botha de eerste premier van de Unie van Zuid-Afrika, de voorganger van het huidige Zuid-Afrika.
• Botterwerf
  botter, een oudhollands type vissersvaartuig dat vroeger werd gebruikt voor de kustvisserij op de Noordzee, de Waddenzee en de Zuiderzee. De botter, ontstaan in de eerste helft van de 19e eeuw, is een platbodem. Het schip heeft geen kiel maar aan beide zijden een zwaard dat het zogenaamde 'verlijeren' (het zijwaarts afdrijven) moet tegengaan. Kenmerkend voor de botter is de grote fok (het zeil dat vóór de mast wordt gehesen), die noodzakelijk is om de netten te slepen maar moeilijk hanteerbaar is bij het overstag gaan. Kenner beschouwen botters als snelle vaarders en de elegantste Nederlandse vissersschepen.
• Bouwlust
  een boerderijnaam die veelvuldig in het Hollandse en Utrechtse veengebied voorkomt, onder andere in Bergambacht, Bunnik, Maasland en Nes aan de Amstel.
• Bouwmeesterplein
  Geert Bouwmeester (1902 - 1985), de stichter en eerste directeur van de Goudse Verzekeringen. Op 22-jarige leeftijd besloot Bouwmeester, administrateur bij de verzekeringsvereniging Nosokomos in Schoonhoven, voor zichzelf te beginnen toen hij van zijn werkgever geen toestemming kreeg het bedrijf uit te breiden. Op 9 oktober 1924 werd de 'N.V. Eerste Nederlandsche Maatschappij voor Ziekenhuisverpleging' (M.V.Z.) opgericht. In 1950 werd M.V.Z. omgedoopt tot de 'Goudse Verzekering Maatschappij N.V.', kortweg 'De Goudse'. In de jaren die volgden groeide 'De Goudse' uit van een familiebedrijf tot een onderneming met meer dan vierhonderd werknemers. In 1971 vertrok Bouwmeester als directeur. Bouwmeester was sociaal bewogen en zeer betrokken bij de stad Gouda. Hij vervulde tal van bestuursfuncties en doneerde het klokkenspel aan de zijkant van het Goudse stadhuis, evenals 100.000 gulden voor de restauratie van de Agnietenkapel. Hij was ereburger van de stad Gouda.
• Bovenland
• Brahmsstraat
  Johannes Brahms (1833 - 1897), een Duitse componist, dirigent en pianist. Brahms, geboren in een sloppenwijk van Hamburg, kreeg op zijn zevende jaar pianoles en droeg al vroeg bij aan het levensonderhoud van zijn familie. Zo gaf hij zelf pianolessen en trad hij als pianist op in café's en bordelen. Later werd hij hofdirigent in Detmold en dirigent van de Weense Zangvereniging. Na diverse concertreizen vestigde hij zich in 1868 als vrij componist in Wenen. Brahms schreef vier symfonieën, twee pianoconcerten, een vioolconcert en een dubbelconcert voor viool en cello. Hij componeerde ongeveer 330 liederen en bewerkte muziek van Händel, Schubert en Bach. Tot zijn bekendere werken behoren de 'Hongaarse dansen', 'Ein deutsches Requiem', 'Rinaldo' en het 'Wiegelied'.
• Brandsmastraat
  prof. dr. Anno Sjoerd (Titus) Brandsma (1881 - 1942), een Friese karmelietenpater, hoogleraar, publicist en Nederlandse verzetsstrijder in de Tweede Wereldoorlog. Na zijn priesterwijding in 1905 en zijn promotie tot doctor in de wijsbegeerte in Rome werd hij docent bij de karmelieten in Oss. In Oss was hij ook hoofdredacteur van een nieuwsblad en stichtte hij een katholieke HBS en leeszaal. In 1923 werd Brandsma hoogleraar wijsbegeerte en 'geschiedenis van de vroomheid' in Nijmegen. Voor en tijdens de bezetting waarschuwde hij voor de gevaren van het nationaalsocialisme, rassenhaat en ophitsing. Hij ontpopte zich tot een leidende figuur in het verzetswerk, wat in januari 1942 leidde tot zijn arrestatie door de Gestapo. Hij overleed in het concentratiekamp Dachau. Brandsma werd in 1985 zaligverklaard door paus Johannes Paulus II.
• Breevaarthoek
  de driehoekige vorm van het terrein en de ligging ervan aan de Breevaart, de waterverbinding tussen Gouda en Reeuwijk-Brug.
• Bremlaan
  brem (wetenschappelijke naam: Cytisus scoparius), een heester uit de vlinderbloemenfamilie. Brem kan tot 2 m. hoog worden en bloeit in het vroege voorjaar met gele vlinderbloemen. De donkergroene takken dragen kleine, drietallige bladeren; hoger in de plant zijn ze enkelvoudig en nauwelijks zichtbaar tussen de bloemen. De vruchten zijn platte, bruinzwarte peulen die veel bruine zaden bevatten. In Nederland komt brem zeer algemeen voor, vooral op zandgrond, heidevelden, in duinen en langs spoordijken.
• Briandstraat
  Aristide Briand (1862 - 1932), een Franse politicus. Briand was vanaf 1894 één van de leiders van de Franse Socialistische Partij. Sinds 1902 was hij onafgebroken parlementslid. In 1906 werd hij minister van cultuur en brak hij met de Socialistische Partij; hij nam daarna een positie in tussen links en rechts in de Franse politiek. Tussen 1909 en 1926 was hij meermalen minister-president van Frankrijk. In de periode 1921 - 1922 en 1925 - 1932 leidde hij bovendien het ministerie van Buitenlandse Zaken, waar hij zich inspande voor een betere verstandhouding tussen Frankrijk en Duitsland. In 1926 ontving Briand de Nobelprijs voor de Vrede (samen met de Britse en Duitse ministers van Buitenlandse Zaken). Briand wordt gezien als één van de eerste politici die naar een gezamenlijk Europa streefden.
• Brittenburg
  Brittenburg, vermoedelijk een Romeinse vesting (castellum), maar volgens een andere opvatting een Karolingische sterkte, die de toegang tot de Rijnstreek beheerste. Deze was gelegen ten zuiden van de voormalige Rijnmond, even ten noorden van Katwijk aan Zee, maar is door de zee verzwolgen. De grondslagen ervan zijn omstreeks 1520 op het strand zichtbaar komen te liggen, doordat de zee tijdens een zware storm grote stukken van de duinvoet had weggeslagen. Deze muurresten liggen tegenwoordig vermoedelijk enige honderden meters uit de kust in zee; zij waren tot in het begin van de 18e eeuw bij laag water te zien.
• Broekweg
  de oude benaming van de gronden van Gouda, die al in de stadsbrief van 1272 worden genoemd als 'opwaert te brouckewaert', en naar de in 1870 opgeheven gemeente Broek c.a. Broek (dat zijn naam ontleende aan het laaggelegen en moerassige veenland, dat 'broek' wordt genoemd), Thuil en 't Weegje waren heerlijkheden van de stad Gouda. Na 1795 zijn deze heerlijkheden omgevormd tot zelfstandige gemeenten. In 1811 kwamen ze bij Gouda, maar in 1816 zijn zij weer van Gouda losgemaakt en verenigd tot één gemeente, Broek, Thuil en 't Weegje. Kortheidshalve werd deze gemeente Broek c.a. genoemd. In 1870 is deze gemeente samengevoegd met Noord- en Zuid-Waddinxveen tot de nieuwe gemeente Waddinxveen. Een klein gedeelte van Broek c.a. kwam toen onder Gouda te vallen. Zo kwam het in 1855 geopende spoorwegstation met de naam 'Gouda' ook echt binnen de stad Gouda te liggen, want het station lag aanvankelijk binnen de gemeente Broek c.a. Bij een omvangrijke grenscorrectie in 1964 is opnieuw een deel van het voormalige gebied van Broek c.a. bij Gouda gevoegd.
• Brugmanshof
  Johannes Brugman (ca. 1400 - 1473), een Franciscaner pater, redenaar en dichter. Brugman was lector theologie in het klooster der Franciscanen-Observanten in Sint-Omaars. Hij sloot zich aan bij een groep monniken in Amsterdam die een nieuw klooster wilden stichten. Hiertoe hield hij een aantal vurige preken, waarvan het gezegde ‘praten als Brugman’ is afgeleid. Brugman probeerde mensen te overtuigen om een eenvoudig christelijk leven te leiden. Hij was ook dichter. Hij schreef enkele geestelijke liederen (waaronder ‘Ic heb ghejaecht mijn leven lanc’), een heiligenleven over Liduina van Schiedam, en het boek Speculum Imperfectionis (Spiegel der onvolkomenheid) waarin hij oproept tot strikte naleving van de regel van Franciscus van Assisi, de stichter van de kloosterorde van de Franciscanen of Minderbroeders.
• Büchnerweg
  dr. Willem Frederik Büchner (1780 - 1855), een Goudse stadsarts. De in Duitsland geboren Büchner promoveerde op 21-jarige leeftijd tot medisch en chirurgisch doctor in Würzburg. In 1802 is hij benoemd tot stadsdokter in Gouda. Hij bleef hier meer dan een halve eeuw als zodanig werkzaam, zeer gewaardeerd door gemeentebestuur en bevolking. Van zijn hand verschenen verscheidene medische verhandelingen; de bekendste en belangrijkste daarvan is zijn 'Bijdragen tot de geneeskundige topographie en statistiek van Gouda' uit 1842. Hierin oefende hij scherpe kritiek uit op de gezondheidszorg en signaleerde hij tal van tekortkomingen in de gezondheidstoestand en op het gebied van voeding, hygiëne, misbruik van sterke drank, huisvesting en levens- en werkomstandigheden van de Goudse bevolking. Büchner wist hierin verbeteringen aan te brengen, waarbij hij uitging van het beginsel: 'Het is verhevener ziekten te voorkomen, dan ziekten te genezen'. Büchner was ook gedurende een reeks van jaren lid van de gemeenteraad van Gouda en voorzitter van de 'Commissie tot Geneeskundig Toevoorzigt'. In 1847 kwam hij, samen met een achttal andere raadsleden, in conflict met de toenmalige burgemeester Blanken over de stedelijke financiën. Het conflict liep hoog op en de desbetreffende raadsleden, inclusief Büchner, zagen zich genoodzaakt om in 1849 hun ontslag aan te bieden. In een door hen geschreven pamflet kwam Blanken er niet al te best vanaf. Door deze kwestie is Blanken op zijn beurt in 1850 ontslagen als burgemeester. De weg heette aanvankelijk Büchnerpad, omdat er geen verkeersfunctie aan was gegeven; het oorspronkelijke plan was om het verkeer van de wijk Bloemendaal af te wikkelen via een verbrede Ridder van Catsweg.
• Buitenlust
  een in Holland en Utrecht voorkomende huis- en boerderijnaam, vooral op het platteland. Boerderijen met deze naam zijn onder andere te vinden in Eemdijk, Klaaswaal en Schipluiden; langs de 's-Gravenweg in Nieuwerkerk aan den IJssel staat de uit 1884 daterende villa Buitenlust.
• Buitenstuk
• Bunchestraat
  dr. Ralph Johnson Bunche (1904 - 1971), een Amerikaanse diplomaat. Bunche, de kleinzoon van een negerslaaf, studeerde politieke wetenschappen en was de eerste Afro-Amerikaan die daarin een doctorgraad behaalde. Hij werd hoogleraar en ging in 1943 aan de slag bij het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Hij was betrokken bij de oprichting van de Verenigde Naties, werd VN-diplomaat en was van 1948 tot 1949 hoofdbemiddelaar in het Arabisch-Israëlisch conflict. In 1949 zorgde hij voor een wapenstilstand in Palestina, waarvoor hij in 1950 (weer als eerste niet-blanke) de Nobelprijs voor de Vrede ontving. Bunche speelde een belangrijke rol bij de totstandkoming van de universele verklaring van de rechten van de mens en bemiddelde ook in andere probleemgebieden, waaronder Congo, Cyprus, Kasjmir en Jemen.