Tiende Penning van Maria van Hongarije: Maria van Hongarije was landvoogdes van de Habsburgse Nederlanden namens haar broer keizer Karel V. Op 21 maart 1543 werd door haar de Tiende Penning ingesteld, een belasting van 10% op inkomsten uit vermogen. De belasting werd geheven in 1543, 1544, 1553, 1556, 1561 en 1564.Tiende Penning van Alva: De Tiende Penning van Alva was een belastingmaatregel in 1569 voorgesteld en in 1571 ingevoerd door Fernando Álvarez de Toledo, hertog van Alva en landvoogd over de Spaanse Nederlanden namens koning Filips II van Spanje. Filips had Alva verordonneerd ervoor zorg te dragen dat de Nederlanden zichzelf financieel zouden bedruipen en niet meer afhankelijk zouden zijn van Spaanse subsidies.[1] Dat gold ook voor betaling van het in de Nederlanden gestationeerde leger van Filips II. De Tiende Penning was een omzetbelasting van 10% op de verkoop van roerende goederen (eten en drinken, kleding enz.), identiek aan de in de Spaanse landen gebruikelijke Alcabala-belasting (modern equivalent: btw). De heffing op producten van handel en nijverheid was in de Nederlanden nog niet eerder voorgekomen.[2] Het lag verder in de bedoeling dat de heffing permanent zou zijn.[2] De heffing leidde tot woede en verzet in de Nederlanden en kan als een belangrijk element gezien worden voor de Nederlandse Opstand.
| Inventaris | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 0001.1939 | Tiende penning, Instructies en andere stukken betrffende de inning van de tiende penning, 1553, 1557 en 1558 | GTM | HvD | |||
| 0001.1940 | Tiende penning, Kohier van de tiende penning van 1553, opgemaakt ca. 1556. Gelijktijdig afschrift | GTM | HvD | |||
| 0200.512 | Kohier van de tiende penning van 1542 (1543?), resp. voor het oostelijk en het westelijk deel van de stad Gouda, opgemaakt in (ca. 1543) en 1545; bevat tevens een opgave van de opbrengst van de z.g. Wassenaarstol te Gouwsluis over 1542/1543 | GTM | ||||
| 0200.6602 | Kohieren van de tiende penning van (1556) over Bloemendaal, Broek c.a. en Gouda. Bevat: - Kohier van de tiende penning van 1557 over Bloemendaal, opgemaakt 1558. - Idem over Broek, Tuil en 't Weegje. - Kohier van de tiende penning van (1556), inclusief de opbrengst van de landsheerlijke pachten te Gouda over 1557 en met aftrek van de terugbetalingen aan de arme godshuizen, opgemaakt 1559. Bevat voorts staten van de jaarlijkse inkomsten en uitgaven van de "arme godshuizen", te weten: Heilige Geestmeesters, St.-Catharina-gasthuis, St.-Janskerk, Zeven Getijden, Arme Fraterhuis, Oudemannenhuis en St.-Elisabeth-gasthuis, over 1557 (of evt. andere jaren?). | GTM |