De oudste geschiedenis van de panden is terug te vinden in het zogenaamde Apparaat Matthijs, ook wel Repertorium Matthijs genoemd. De heer Christiaan Jan (Chris) Matthijs was een verwoed archiefonderzoeker, die voor bijna alle straten en stegen van de Goudse binnenstad de eigenaren en perceelsgegevens heeft uitgezocht. Per huisnummer is er een overzicht beschikbaar vanaf de oudste bekende eigenaar in soms wel de veertiende eeuw tot aan de invoering van het kadaster in 1832.
Het Apparaat Matthijs is een reconstructie van het zogenaamde oud-kadaster van de binnenstad van Gouda, van de 14e eeuw tot en met 1832. Het is te raadplegen in de studiezaal van het Streekarchief Midden-Holland en ook online te raadplegen via de Gouda Tijdmachine.
Overzicht van het Apparaat Matthijs
SAMH, archiefcode 0612 Apparaat Matthijs, inventarisnummers 1 – 28, reconstructie van het prékadaster van de binnenstad van Gouda vanaf de 14de eeuw tot en met 1832.
- Markt, Hoogstraat, Wijdstraat
- Hoge Gouwe (Gouwe, oneven nrs.)
- Lage Gouwe (Gouwe, even nrs.)
- Turfmarkt (Zuidzijde = oneven nrs., alias Tevekoop), Blauwstraat
- Turfmarkt (noordzijde = even nrs.)
- Korte en Lange Groenendaal
- Kleiweg
- Stoofsteeg, Korte en Lange Tiendeweg
- Speldemakerssteeg, Cappenersteeg
- Spieringstraat, Jeruzalemstraat
- Zeugstraat
- Molenwerf, Achter de Kerk
- Dubbele Buurt, Oosthaven
- Westhaven
- Raam, Nonnenwater
- Keizerstraat
- Peperstraat
- Kleiwegstraat, Nieuwehaven
- Lange Dwarsstraat, Vrouwesteeg, Vrouwevestesteeg
- St. Anthoniestraat, Rozendaal, Wilhelminastraat, Nieuwe Markt (ged.)
- Achter de Vismarkt, Naaierstraat
- Kuiperstraat, Vlamingstraat
- Groeneweg, Tuinstraat
- Korte Noodgodsstraat, Lange Noodgodsstraat, Walenstraat, Doelenstraat
- Achter de Kerk, Koster Gijsensteeg, Lange Dwarsstraat, Molenwerf, Stoofsteeg, Vrouwesteeg
- St. Anthoniestraat, Nieuwe Markt (Agnietenwater), Wilhelminastraat (Vogelenzang), Rozendaal
- Aantekeningen divers (1), 1970-1980
- Aantekeningen divers (2), 1970-1980
(van 25-28 zijn geen scans, wel een inventarisatie)
Erepenning voor dr. C. J. Matthijs
Uit: Tidinge van Die Goude, jaargang 5, nummer 4, oktober 1987
Dr. C. J. Matthijs, sedert lange tijd lid van onze Oudheidkundige Kring, is onderscheiden met de erepenning der gemeente Gouda in zilver.
Burgemeester drs. K. F. Broekens overhandigde hem tijdens de Open Monumentendag de penning ‘uit erkentelijkheid voor zijn verdienstelijkheden voor de Goudse burgerij’.
De heer Matthijs (77) ontving de penning, omdat hij als historisch onderzoeker de geschiedenis heeft beschreven van nagenoeg alle belangrijke panden in de Goudse binnenstad.
In een halve meter, met de hand geschreven, rij boeken is naast de geschiedenis van de woningen en andere gebouwen ook veel, zo niet alles, te vinden over de bewoners. Zelfs het inwonend bedienend personeel is niet onbeschreven gelaten. Vanaf 1976 heeft de heer Matthijs, die ook heeft bijgedragen aan onze Tidinge, de Goudse archieven nageplozen om zijn informatie te verkrijgen.
“Een bron van documentatie die onovertrefbaar is voor de kennis van de geschiedenis van onze stad als ruimtelijk fenomeen”, prees burgemeester Broekens het ‘baanbrekend werk’ van de heer Matthijs. “Het moet een echt monnikenwerk geweest zijn”.
De heer Matthijs zei ‘verbaasd’ te zijn, dat hij de erepenning kreeg voor ‘gewoon een hobby’. “Al is het wel een hobby, die de meeste mensen zeer vervelend vinden”, moest hij toegeven. Dr. Matthijs bedankte naast de medewerkcrs van de archiefdienst, ook zijn vrouw: “Zij heeft mij vanaf 1976 vele ochtenden of middagen van de week moeten missen. En als ik dan thuiskwam en ging zitten schrijven en knippen, dan werd het een verschrikkelijke rommel”.
Maar nu al de gegevens zijn geordend, zijn de boeken van de heer Matthijs waardevol voor historici, restaurateurs van gebouwen, architecten en iedereen die gegevens uit het verleden – vanaf de veertiende eeuw toe begin 1800 – zoekt over panden in de Goudse binnenstad. De naam het pand, het gebruik (wonen/werkplaats), de breedtematen en de bewoners, dankzij dr. Matthijs zijn deze gegevens nu heel wat sneller op te sporen.
In memoriam dr. C.J. Matthijs
Uit: Tidinge van Die Goude, jaargang 17, nummer 3, juli 1994
Op 3 maart jongstleden overleed een van de oudste leden van de Oudheidkundige Kring ‘Die Goude’, doctor Christiaan Jan Matthijs. Hij bereikte de leeftijd van 88 jaar en was tot op de laatste dag van zijn leven actief in het navorsen van de Goudse historie. Vele generaties volgden zijn lessen in natuurkunde aan de voormalige Rijks HBS te Gouda. Matthijs ontving zijn opleiding onder meer van professor H. Kamerlingh Onnes, die in 1913 de Nobelprijs ontving voor onder meer het vloeibaar maken van helium. Matthijs trad in zijn voetsporen, wat betreft het onderzoek naar koude temperaturen: het gelukte hem de laagste temperatuur te meten, een onderwerp waarop hij is gepromoveerd.
Na zijn pensionering verlegde hij zijn werkterrein. Zijn beschrijving van nagenoeg alle panden
in de binnenstad vanaf de vroegste tijden, én hun bewoners, leverde hem in 1987 de erepenning van de gemeente Gouda op; hem uitgereikt door de toenmalige burgemeester, drs. K.F. Broekens. De handgeschreven rij boeken, kortweg de ‘Percelenindexen’ genoemd, zijn sinds 1976 een veelvuldig geraadpleegde bron van informatie voor bezoekers van het Streekarchief Hollands Midden. Toen burgemeester Broekens aan dr. Matthijs de onderscheiding uitreikte, reageerde laatstgenoemde verbaasd ‘dat hij die ontving voor gewoon een hobby’.
Naast deze tijdrovende ‘klus’, die hij vlak voor zijn overlijden nog bezig was af te ronden, heeft Matthijs veel publikaties op zijn naam verzameld en gold hij als een deskundige op het gebied van de genealogie en de heraldiek, onder meer van de Goudse Glazen. Met hem is een markant burger van onze stad heengegaan.